رساله ی المعکوسات

معکوس اسم مفعول از ریشه ی عکس می باشد که معادل فارسی آن باژگونه و وارونه و معادل ترکی آن ترسه و باش آیاق و باش گو... می باشد.سابقه ی باژگونگی را باید از خلقت آدم ابوالبشر پی گرفت! هم او بود که به جای حرف گوش کردن و سمعاٌ و طاعتاٌ گفتن خارخار عصیان در جانش افتاد و رفت به سراغ میوه ی ممنوعه و کرد آن کاری را که نباید می کرد! و این موضوع سوژه ی جالبی شد برای تخم و ترکه اش تا تمام کارهای معکوس خود را خیلی منطقی و زیرکانه توجیه کنند و گناه آن را گردن پدر بزرگ بیچاره ی خود بیاندازند!

در این میان یکی از فرزندان بسیار رند و عالم سوز همان بابا به نام خواجه شمس الدین محمدحافظ،گوی سبقت را از همگان ربوده و تمام تقصیرات را با زبان هنر متوجه بابا بزرگ مرحوم خود نمود،از باب مثال در چند جای دیوان سترگش چنین آورده است؛ /جایی که برق عصیان بر آدم صفی زد      مارا چگونه زیبد دعوی بی گناهی/ یا   من ملک بودم و فردوس برین جایم بود       آدم آورد در این دیر خراب آبادم/   یا  پدرم روضه ی رضوان به دو گندم بفروخت       ناخلف باشم اگر من به جوی نفروشم/ و ...

از نظرگاه آن رند عالم سوز نافرمانی و وارونه عمل کردن ارثی است که از پدر بزرگ به فرزندانش رسیده و الحق که فرزندان نیز این میراث گران بها را خیلی عالی پاس داشته اند و با تمام جوارح و اعضا حتی الورید والشریان بدان عمل نموده اند! و می نمایند.

با مختصر تفحصی در گوشه و زوایای زندگی انسان ها به موارد بسیاری از مصادیق وارونگی و باژگونگی بر می خوریم - هر چند تحقیق و تفحص کار هرکسی نیست و اهلیت ویژه و اهل خاص خود را می طلبد! -  البته کالبد شکافی و آسیب شناسی این بحث نیاز به کار کارشناسی و تیم های تحقیقاتی ویژه دارد که باید کارگروه های آن در اسرع وقت  تشکیل شوند و در خبایا و زوایای آشکار و پنهان این امر به رای زنی و گمانه زنی و چانه زنی و خیلی ...زنی های دیگر بپردازند و نتایج آن را اعلام دارند و مسببین آن را به سزای اعمالشان برسانند... از اصل مطلب دور نیفتیم اگر چه امروزه سبک جدیدی ابداع شده وطرفداران بسیاری هم پیدا کرده است و آن همانا از اصول دور افتادن و بر فروع پرداختن است که باید در کتب سبک شناسی به آن پرداخته شود!!!

و اما بعد: از بارزترین وجوه وارونگی کارهای بعضی ها اینکه ؛ با هزار ترفند و خواهش و تمنا و تقاضا و ... می خواهند به خلق الله خدمت کنند آن هم خدمت بی مزد و منت،مثلا در پست های نمایندگی و شورا و انجمن و ریاست و...و از مردم می خواهند که زمام امور را به دستان امین و باکفایت آنان بسپارند تا... و حال آنکه اصولا باید مردم پی کسانی بروند که خدمت آنها را خواستارند/خادم پی مخدوم دویدن     عجب این است!!!/ حال نمی دانم این کار از مصادیق باژگونگی حساب می شود یا نه؟ معمولا چنین است که هیچکس بیهوده خود را زیر بار سنگین و تکلیف لایطاق قرار نمی دهد اما نمی دانم چگونه است بعضی ها را عشق خدمت چنان از خود بی خود کرده است که زیر سنگین ترین بارهایی می روند که حتی شتر مست هم از کشیدن آن بارها عاجز است!!! این هم مصداق دیگری از باژگونگی! جالب تر از همه آنکه اینچنین افرادی مثلا اگر جغرافیا یا صرف و نحو خوانده اند هیچ ابایی ندارند از اینکه مسئولیت تربیت بدنی یا آموزش و پرورش یا شیلات یاپتروشیمی یا نفت یا بازرگانی و صنعت و معدن و...را بر عهده بگیرند چرا که عشق به خدمت آنان را چنان از خود بی خود کرده که حتی ارتباط مدرک تحصیلی خود با مسئولیت مورد نظر را از یاد برده اند و گویی یک شبه تمام راز و رموز سمت جدید بر آنان الهام شده است!!!  و حیرت آورتر آنکه از آن پس بدون آنکه خود را از تک و تا بیندازند در تمام امور نظر کارشناسی می دهند و صاحب نظران استخوان خردکرده ی آن امور را به مبارزه می طلبند!!! مصداق عبارت معمول همه کاره ی هیچ کاره را باید در این موضع جستجو کرد!!! /- آنچه خوبان همه دارند ششششآنان  تنها دارند،باری بگذریم...

حال پاره ای از مهم ترین مصادیق عمل کردهای باژگونه ی انسان ها را چه به صورت فردی و چه به صورت جمعی به طور فهرست وار بر می شمریم؛

/سکوت در موضع فر یاد/ فریاد در موضع سکوت/ سخن در موضع خاموشی/ خاموشی در موضع سخن/ خنده در جایگاه گریه/ خشم در موضع مهر/ مهر در موضع خشم/ حرف در جای عمل/ صبر در وقت اقدام/ ترس در موضع شجاعت/ سیاست در موضع صداقت/ دراز دستی در موضع پاک دستی/ خیانت در جایگاه امانت/ جنگ درون و صلح برون/ خبث باطن و حسن ظاهر/ تواضع در برابر گردن کشان/ جنگ در محل صلح/ صلح در موضع جنگ / شعار در موضع شعور/ ترجیح غافل بر عاقل / ترجیح مدرک بر درک و ادراک/ برتری دادن سخن چین بر رازدار/ ترجیح بوقلمون صفتان بر یک رنگان/ گندم نمای جوفروش شدن/ ترجیح نادان بر کاردان/ ترجیح تردید بر یقین/ ترجیح سوء ظن بر حسن ظن / رمه به گرگ سپردن/ خائن در محل خادم نهادن/ ارتقاء سفله گان/ تحقیر بزرگان/ تجلیل حقیران/ طرد درست کاران/ جذب خیانت پیشه گان/ دفع صداقت پیشه گان/ قانون دانی و قانون شکنی/ به نام دیگران و به کام خود زیستن/ نعل وارونه زدن/ ریشه در آسمان داشتن و پیشه در زمین ساختن/ ریشه را رها کردن و به ریش پرداختن/ نوش با نیش بدل کردن/ آن سویی بودن و این سویی رفتن/ شیرینی به تلخی بدل کردن/ نرم بودن در جایگاه درشتی/ درشتی کردن در محل نرمخویی/ نمک خوردن و نمکدان شکستن/ ترک معروف و عمل به منکر/ از آخرت گفتن و به دنیا چسبیدن/ باقی به فانی فروختن/ ترجیح پوست بر مغز/ از اصل باز ماندن و به فرع آویختن/ غرض ورزی به جای مهرورزی/ وسیله را در جایگاه هدف نهادن/ قیم کسی شدن و قیامتش را درآوردن/ منش و کنش یکی نبودن/ گله را رها کردن و پی بز گر گشتن/ دل و زبان ناکوک بودن/ بزرگان را کار کوچک دادن/ حقیران را در کارهای بزرگ گماردن/ تشویق متخلفان/ تنبیه درستکاران/ مهتران زیر دست کهتران نمودن/ حرافان بر اهل عمل ترجیح دادن/ وحدت فرو گذاشتن و بر طبل تفرقه کوبیدن/ شر به جای خیر نهادن/ آب به بنیاد اعتماد مردم بستن/ ما گفتن و منی کردن/ ریا بر صفا رجحان دادن/ در موضع یک رنگی هزار رنگ برآمدن/ تبعیض بر برادری و برابری ترجیح دادن/ تردامنی بر پاک دامنی برگزیدن/ بر طریق یک بام و دو هوا راه پیمودن/ سخت کوشان را وانهادن/ راستگویان را نکوهیدن/ چرب زبانان را حرمت نهادن/ نالایقان را برلایقان حاکم کردن/ حق ناشناسی بر حق شناسی رجحان دادن/ و ....