در باره ی یک هنرمند(2)

 

زندگینامه چارلی چاپلین

114 سال پیش، در روز 16 آوریل 1889 میلادی (27 فروردین)، «سرچارلز اسپنسر چاپلین» معروف به چارلی چاپلین، نابغه عالم سینما در شهر لندن به دنیا آمد. چارلی در سن 5 سالگی، در صحنه تئاتر ظاهر شد و به سرعت شهرت یافت. وی در سال 1925 میلادی، فیلم «لایم لایت» را کارگردانی کرد و پس از آن، به جهانگردی پرداخت. فیلم های چاپلین آمیزه ای از هزل، اندوه، انتقادات جسورانه و عشق به انسانیت است که مشهورترین آنها جویندگان طلا، زندگی سگی و دیکتاتور بزرگ هستند.
بسیاری چارلی چاپلین را تنها یک کمدین موفق می دانند، حال آنکه او در زمینه موسیقی نیز استعداد فراوانی از خود نشان داده است. ساخت موسیقی فیلم، کار عادی وی بود و در مجموع، توانست موسیقی 23 فیلم را به پایان برساند. وی توانایی زیادی در ساخت موسیقی داشت و موسیقی فیلم «لایم لایت» ساخته چالین، در سال 1972 برنده جایزه اسکار شد.
چارلی اسپنسر چاپلین مهمترین و تاثیرگذارترین شاگرد «مک سنت» و فرزند یک نمایشگر تالارهای محلی موسیقی، کودکی خود را در صحنه های سرگرم کننده تفریحی گذرانده بود. تصویر او از جهان، همچون «چارلز دیکنز» و «د.و.گریفیث»، با هر گونه فقر و تنگدستی دوران خردسالی و جوانی رنگ آمیزی شده بود و در طول عمرش، همدردی عمیق خود را نسبت به تنگدستان نشان داد.
در 1913، هنگامی که با دستمزد صد و پنجاه دلار در هفته، در کمپانی «کی استون» استخدام شد، یک بازیگر سیار نمایش های «وودویل» امریکایی بود. در نخستین فیلمی که به نام «در تلاش برای معاش» (1914) برای مک سنت بازی کرد، نقش یک شیک پوش تیپیک انگلیسی به او داده شد، اما با فیلم دومش، «مخمصه غریب مبیل» (1914)، کارکتر و شکل ظاهری یک ولگرد کوچولو را معرفی کرد؛ کارکتری که چاپلین را شهره آفاق ساخت و او را به یک نماد جهانی در عرصه سینما تبدیل کرد.
صحنه ای از فیلم «جویندگان طلا» ساخته چاپلین، تا ژوئن 1917 اعتبار زیادی کسب کرد. از این رو، قرارداد یک میلیون دلاری از سوی «فرست نشنال» به او پیشنهاد شد تا هشت فیلم به طور دلخواه برای این کمپانی بسازد. این معامله به او امکان داد تا برای خود استودیویی بنا کند و تمام فیلم هایش را تا سال 1952 در آنجا بسازد (این سالی بود که چاپلین آمریکا را ترک کرد).
موفق ترین اقدام چارلی در فرست نشنال، کارگردانی اولین فیلم بلند او ( پسر بچه 1921) بود. این فیلم، کمدی بوده و ماجرای فرد بیکاری است که به پسر بچه ای از محله فقیر نشین دل می بندد ( نقش پسر بچه را جکی کوگان اجرا کرد که پنج سال بیشتر نداشت و او را به شهرت جهانی رساند). فیلم پسر بچه، غوغای زیادی در جهان به پا کرد و بیش از 2.5 میلیون دلار نصیب تهیه کنندگان آن شد.
جویندگان طلا، شاخص ترین اثر چارلی چاپلین بود که هنوز هم مانند سال 1925 مورد علاقه مردم است. چاپلین شخصاً آن را بر دیگر فیلم هایش ترجیح می داد. در فیلم بعدی خود به نام سیرک (1928)، آن ولگرد کوچولو به فکر دلقک شدن می افتد.
فیلمی صامت با ساختاری زیبا که در جریان ناطق شدن سینما ساخته شد و در 1929، جایزه اسکار بهترین فیلمنامه، بازیگری، کارگردانی و بهترین فیلم (تهیه کنندگی) را به خود اختصاص داد. چاپلین در جریان ساخت این فیلم، درگیر دادگاه طلاق از همسر دومش بود و از جانب اخلال گرایان مذهبی متهم به اهانت شده بود؛ چنان که می خواست خودکشی کند.

عقاید ضدآمریکایی
اگر چه چاپلین سال‌ها در آمریکا زندگی می کرد و بین سال‌های 1914 تا 1952 شهروند رسمی این کشور به حساب می‌آمد، اما هیچگاه ملیت اصلی خود را فراموش نکرد و در برخی مواقع در انگلستان محکوم به انجام فعالیت‌های ضد آمریکایی می‌شد. سرانجام همین فعالیت‌ها باعث شد تا FBI هم وارد عمل شود و در سال 1952 حق شهروندی ایالات متحده از چارلی چاپلین گرفته شد. پس از آن چاپلین در اکثر زمینه‌ها، رابطه خود را با آمریکایی‌ها کم کرد.

جوایز چارلی
چاپلین در طول دوران فعالیتش دوبار موفق به کسب جایزه اسکار شد. او اولین جایزه اسکار خود را در شانزدهم می 1926 دریافت کرد. پس از آن و با ساخت فیلم «سیرک» در اسکار بعدی نامزد کسب عنوان بهترین بازیگر مرد و همچنین بهترین فیلم‌ساز کمدی شد، ولی در نهایت این جوایز به افرادی دیگر تعلق یافت. با این وجود، او جایزه «همه فن حریف بودن» را از دبیرخانه جشنواره دریافت کرد. فیلم دیگری که چاپلین در همان سال ساخت و به خاطر آن، از جشنواره‌های گوناگون جایزه گرفت، «خواننده جاز» نام داشت. چاپلین در سال 1972 و چهل و چهار سال پس از دریافت اسکار اول، دومین اسکار خود را هم دریافت کرد. البته او در این زمان در تبعید بود و به خاطر دریافت جایزه‌اش اجازه پیدا کرد به شهر محل دبیرخانه جشنواره سفر کند.
آخرین فیلم‌های او با نام «شاهی در نیویورک»، «سوفیالورن» و «مارلون براندو» در اواخر دهد پنجاه ساخته شدند و او در این فیلم‌ها به عنوان نویسنده و کارگردان و بازیگر به هنرمندی پرداخت.

نامه ای از اعماق دل
چارلی چاپلین، هنرمند بزرگ سینما و فیلم سازی است که در آثارش به انسان ارج نهاده و فساد و تباهی را به گونه طنز آمیز به باد انتقاد می گیرد. وی نامه ای به دخترش جرالدین چاپلین دارد که یکی از با ارزش ترین نوشته ها به شمار می آید. این نوشته سرشار از نکات اخلاقی ، بسیار زیبا و خواندنی است :

جرالدین ، دخترم !
از تو دورم ، ولی یک لحظه تصویر تو از دیدگانم دور نمی شود ، تو کجایی ؟
در پاریس روی صحنه تئاتر پر شکوه شانزه لیزه ... ، در نقش ستاره باش و بدرخش ! اما اگر فریاد تحسین آمیز تماشاگران و عطر مستی آور گلهایی که برایت فرستاده اند، ترا فرصت هوشیاری داد، بنشین و نامه ام را بخوان.
هنر قبل از آنکه دو بال پرواز به انسان بدهد ، اغلب دو پای او را می شکند ... .

جرالدین دخترم !
پدرت با تو حرف می زند، شاید شبی درخشش گرانبهاترین الماس این جهان ترا فریب دهد. در آن شب، این الماس ، ریسمان سستی در زیر پای تو خواهد بود و سقوط تو حتمی است. روزی که چهره زیبای یک اشراف زاده ترا بفریبد، آن روز است که بندبازی ناشی خواهی بود و بندبازان ناشی همیشه سقوط می کنند.
از این رو، دل به زر و زیور مبند. بزرگترین الماس این جهان، آفتاب است که خوشبختانه بر گردن همه می درخشد. اما اگر روزی به مردی آفتاب گونه دل بستی، با او یک دل باش و به راستی او را دوست بدار.

دخترم !
هیچ کس و هیچ چیز را در این جهان نمی توان شایسته این یافت که دختری ناخن پای خود را به خاطرش عریان کند. برهنگی بیماری عصر ماست. به گمان من، تن تو باید مال کسی باشد که روحش را برای تو عریان کرده است.

جرالدین ، دخترم !
با این پیام، نامه ام را به پایان می رسانم :
انسان باش، زیرا که گرسنه بودن و در فقر مردن، هزار بار قابل تحمل تر از پست و بی عاطفه بودن است.

آخرین پرده زندگی
اگر چه سلامت چارلی چاپلین همیشه زبانزد عام و خاص بود و همه می‌گفتند او آدم بسیار سرحال و سالمی است، اما چاپلین از اوایل دهه شصت، و به مدت 17 سال، بیماری‌های مختلفی را تجربه کرد. وی سرانجام در 25 دسامبر و در روز کریسمس سال 1977 در سوئیس درگذشت.
با این وجود، طنز گزنده آثارش مانند «جویندگان طلا»، «بچه» و آخرین فیلم صامتش «عصر جدید» آزمون زمانه را از سر گذرانده‌اند و مشتاقان فیلم را از بنگلادش تا برزیل به تحسین واداشته‌اند.

برگرفته از:سایت ره پو